Mình đã hoàn thành chứng chỉ Professional Scrum Master I (PSM I) như thế nào?
Dành cho những ai đang theo đuổi các chứng chỉ Scrum như Professional Scrum Master, Professional Scrum Product Owner, Certified Scrum Master hoặc các chứng chỉ IT khác
Tháng 3 vừa rồi, mình vừa hoàn thành chứng chỉ Professional Scrum Master I (PSM I) do Scrum.org cung cấp. Đây là một trong những chứng chỉ thông dụng nhất về Scrum. PSM I yêu cầu hiểu biết cơ bản về các khái niệm như Scrum Artifacts, Scrum Events, Scrum Pillars… trong Scrum Guide.
Mình đã tự hứa nếu pass chứng chỉ này trong lần thi đầu tiên, mình sẽ làm một series chia sẻ về Scrum dựa trên những gì mình học và quan sát được. Woa-la, mình đã làm được rồi.
Bài viết này sẽ tập trung chia sẻ quá trình mình ôn thi, review các nguồn tham khảo cũng như một số lời khuyên vào ngày thi. Những ai đang theo đuổi các chứng chỉ IT khác như PMP, CSM, ECBA… cũng có thể đọc để tham khảo cách luyện thi nhé.
Tổng quan
Mình dành khoảng 6 tuần để ôn thi PSM I, có thể chia làm 3 “Sprint” chính như sau:
Sprint 1:
Thời gian: 2 tuần
Mục tiêu:
Pass 100% Scrum Open
Sprint 2:
Thời gian: 3 tuần
Mục tiêu:
Pass 100% Scrum Open 3 lần liên tiếp
Pass 100% Product Owner Open 3 lần liên tiếp
Sprint 3:
Thời gian: 1 tuần
Mục tiêu:
Pass 100% bài thi Scrum Open 5 lần liên tiếp
Pass 100% bài thi Product Owner Open 5 lần liên tiếp
Pass 85% Model Assessment trong cuốn Scrum Narrative & PSM Exam Guide
Trong mỗi Sprint mình lại chia làm 3 Actions, lặp đi lặp lại cho đến khi nào đủ tự tin để thi PSM I, bao gồm:
Cày tài liệu: Nghiền ngẫm Scrum Guide, đọc thêm cuốn Scrum Narratives và các nguồn thứ ba để hiểu thêm về các khái niệm liên quan đến scrum.
Làm bài test: Mình làm các bài mock test để quen thuộc với các câu hỏi trong đề thi: Scrum open, Product owner open, Scrum Narrative book questions & assessments và các nguồn thứ ba khác. Mình sẽ review chi tiết từng bài test ở phần bên dưới
Error Log: Bạn nào là người chơi hệ GMAT chắc không xa lạ gì với khái niệm này. Mình thấy đây là một trong những phương pháp học rất hiệu quả và nên được phổ biến rộng rãi hơn cho những ai đang theo đuổi tri thức.
Bạn có thể xem biểu đồ dưới đây để hiểu rõ hơn về 6 tuần ôn thi của mình
1. Chuẩn bị Information Hub
Trước khi ôn thi, mình dạo một vòng trên internet để lượm một số thông tin liên quan đến PSM I và Scrum, sau đó tổng hợp tạm vào Google sheet. Việc này giúp mình:
Hiểu tổng quan về PSM I và Scrum
Xem được lời khuyên của những người đi trước
Và quan trọng nhất: quyết định xem thi PSM có thực sự cần thiết không?
Mình nghĩ ai cũng nên có bước khởi đầu như vậy cho tất cả các bài thi chứ không chỉ riêng PSM. Thi chứng chỉ tiêu tốn rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Biết đâu sau khi làm Information Hub, bạn sẽ thấy chứng chỉ này không phù hợp với bản thân, và quyết định không thi nữa.
Sau khi làm xong Information Hub, nếu bạn vẫn có quyết tâm chinh phục chứng chỉ PSM, hãy nhảy đến bước tiếp theo ngay nhé!
2. “Cày” tài liệu - Đọc, đọc nữa, đọc mãi
Dưới đây là một số tài liệu mình sử dụng để ôn thi, được sắp xếp theo mức độ ưu tiên giảm dần.
Scrum Guide
Có thể gọi đây là “Kinh thánh” Scrum. Đây là nguồn tài liệu bạn bắt buộc phải đọc trước khi thi bất cứ chứng chỉ nào do Scrum.org cung cấp.
Tất cả các tài liệu khác từ bên thứ ba, dù bạn có thấy “hay” như thế nào, nếu thấy mâu thuẫn với Scrum Guide, bạn nên đổi nguồn tham khảo. Nên nhớ mục tiêu trước mắt là hoàn thành chứng chỉ, câu chuyện về ứng dụng Scrum trong thực tế sẽ phức tạp hơn.
Scrum Glossary
Trong bài test sẽ xuất hiện khá nhiều các thuật ngữ không được đề cập cụ thể trong Scrum Guide như: Burn-down chart, Refinement, Technical Debt. Các bạn nên đọc Scrum Glossary để hiểu về các khái niệm liên quan đến Scrum và mở rộng nhé.
Sách Scrum Narrative and PSM Exam Guide
Scrum Narrative giải thích rất chi tiết về Scrum. Nếu không đọc Scrum Narrative chắc mình sẽ không pass PSM I đâu, vì Scrum Guide khá vắn tắt và trừu tượng.
Mình nghĩ cuốn này ngoài việc sử dụng để thi chứng chỉ cũng rất phù hợp với những ai muốn hiểu rõ hơn về Scrum, đang làm việc trong môi trường sử dụng Scrum, hoặc muốn áp dụng Scrum vào tổ chức đang làm việc
Atlassian
Hội những người dùng Jira chắc đều biết đến Atlassian. Atlassian có rất nhiều bài viết chi tiết và dễ hiểu không chỉ gói gọn về Scrum mà còn Kanban, Product Management, Agile, vân vân. Mỗi lần gặp những thuật ngữ khó hiểu, mình hay lên đây để tìm nguồn đọc thêm.
Scrum Resources
Nguồn kiến thức được soạn thảo bởi chính Scrum.org. Trong Scrum Guide gần như không đề cập đến các khái niệm external Scrum, nếu muốn đọc thêm các bạn có thể lên đây tìm kiếm thông tin nhé.
Scrum Forum
Nhiều khi càng đọc kiến thức càng không hiểu. Những lúc thế này bạn nên mò các forum để đọc thêm quan điểm và chia sẻ của những người đi trước.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý thời gian các bài post trên forum. Thời điểm mình thi Scrum Guide đã update đến version 2020, mình hầu hết chỉ đọc các thảo luận sau mốc thời gian này để tránh bị nhầm sang các phiên bản cũ của Scrum Guide.
Nexus Guide
Hiểu nôm na Nexus Guide là phiên bản mở rộng của Scrum Guide, nói về Scale Scrum. Đây là framework được xây dựng để giúp cho nhiều Scrum team có thể làm việc với nhau trên cùng một product.
Trong bài thi mình cũng gặp 1-2 câu về Scale Scrum. Tuy nhiên, bạn chỉ nên đọc Nexus khi đã nghiền ngẫm và hiểu rõ Scrum Guide, không là dễ bị loạn kiến thức lắm đấy. Hoặc không đọc cũng được :)))
3. Test, Test và Test - Practice makes Perfect
Bên dưới là một số nguồn luyện tập các câu hỏi và mock test mình từng làm để chuẩn bị cho PSM I
Scrum Open Assessment - Scrum Open
Open Assessments của Scrum.org cho phép chúng ta luyện tập với một số câu hỏi mock test. Đây là bộ câu hỏi rất tốt cho những ai mới luyện thi Scrum. Tuy nhiên, Scrum Open khá dễ so với đề thi thật, gần như các đáp án đều có thể trích dẫn trực tiếp từ Scrum Guide. Mình thấy có khoảng 3-4 câu trong Scrum Open xuất hiện trong bài test thật.
Scrum Open Assessment - Product Owner Open
Tương tự như Scrum Open, Product Owner Open cũng nằm trong bộ Open Assessments của Scrum.org. Đây là bài test luyện tập cho chứng chỉ PSPO nhưng vẫn có thể sử dụng để ôn thi PSM nhé. Mình thấy bài test có độ khó tương tự Scrum Open.
Scrum Narrative - Questions & Quick Tests
Mặc dù không phải nguồn chính thức, mình đánh giá cao các câu hỏi trong cuốn Scrum Narrative, do có chút “tricky” hơn so với Open Assessments. Câu hỏi liên quan đến tính ứng dụng Scrum framework cũng nhiều hơn.
Scrum Narrative - Model Assessment
Scrum Narrative có Model Assessment nằm ở cuối sách, mô phỏng bài thi PSM I với số lượng câu hỏi tương tự. Độ khó sẽ cao hơn so với Scrum Open và Product Owner Open. Do câu hỏi chỉ nằm trong sách, không có platform làm test online nên các bạn tự bấm giờ để mock test nhé.
Free PSM I Assessment
Bộ câu hỏi đến từ Thescrummaster.co.uk. Câu hỏi phong phú hơn Scrum Open một chút nhưng độ khó và cách hỏi khá tương tự. Về phần trả lời, mình khuyến khích các bạn tìm trong Scrum Guide hơn là đọc phần trả lời sẵn có của hệ thống, dù sao đây cũng là nguồn từ bên thứ ba.
Mlapshin PSM I Preparation Quiz
Mình thấy khá nhiều anh chị, cả Việt Nam và nước ngoài recommend Mlapshin. Mình thấy bộ câu hỏi rất hay, và khó hơn so với Open Assessments.
Thực ra mình không recommend nguồn này vì câu trả lời của Mlapshin chưa update theo Scrum Guide 2020. Mình không làm hết do sợ não sẽ tự động ghi nhớ và lẫn lộn kiến thức của phiên bản 2017. Tuy nhiên, các bạn vẫn có thể đọc câu hỏi rồi tự tìm đáp án trong Scrum Guide 2020.
Scrum Open Assessment - Nexus Open
Nexus Open nằm trong bộ Open Assessments của Scrum.org. Như đã chia sẻ ở mục Tài liệu bên trên, mình nghĩ Nexus Guide chỉ nên sử dụng để đọc thêm. Mình chỉ làm Nexus Open một lần để xem các câu hỏi về Scale Scrum như thế nào, không sử dụng để luyện tập.
4. Error Log - Fail to Succeed
Error Log là một nơi dùng để lưu lại toàn bộ lỗi/ câu trả lời sai trong suốt quá trình ôn tập. Bạn có thể làm Error Log ở bất cứ định dạng nào: vở chép tay, google sheet, google docs.
Mình sử dụng ứng dụng Notion để làm Error Log cho tất cả các bài test. Error Log của mình bao gồm các trường thông tin:
Number: STT câu hỏi
Type of question: giúp mình tổng hợp lại xem bản thân có xu hướng làm sai ở những chủ đề kiến thức nào
Note: lưu ý ngắn gọn về câu hỏi
Wrong times: Số lần làm sai câu hỏi đó.
Description: Bao gồm câu hỏi, đáp án, lưu ý và bài học khi làm sai
Bạn có thể xem ví dụ Error Log của mình bên dưới:
Nếu ai có suy nghĩ: “Toàn mấy câu đơn giản, đọc câu trả lời là hiểu luôn, cần gì phải làm Error Log” thì… bạn nói không sai =)) PSM I không phải một bài thi khó, khối lượng kiến thức cũng không quá nhiều. Những ai đã ứng dụng Scrum framework thường xuyên chắc sẽ càng thấy dễ hơn.
Tuy nhiên, Error Log không chỉ lưu lại các câu sai, mà còn giúp mình hiểu được xu hướng sai của bản thân. Ví dụ, Error Log đã giúp mình phát hiện ra:
Hay bị nhầm lẫn responsibility của Scrum Master và Product Owner, các ứng dụng liên quan đến Product Backlog và Sprint Backlog
Hay overthinking, chọn đi chọn lại. Thường đáp án đầu tiên mình nghĩ đến là đáp án đúng, nhưng mình toàn chọn đáp án phân vân
Hay dính các lỗi chủ quan, lỗi sai vớ vẩn: đọc nhầm correct thành incorrect, nhầm Sprint backlog thành Sprint event, hiểu nhầm nghĩa của câu hỏi
Từ đó, mình dành thời gian để luyện tập những chủ đề hay sai, thay vì ngồi ôn lại toàn bộ kiến thức từ đầu. Nếu sau này bản thân có ý định thi thêm chứng chỉ nào, dù đơn giản hay phức tạp, mình cũng sẽ tiếp tục sử dụng Error Log, như một công cụ để phản chiếu mindset của bản thân trong quá trình học.
5. Mở máy lên và thi thôi!
Mình lặp đi lặp lại 3 Actions trên cho đến khi thấy “đủ” để đi thi. Người anh giới thiệu cho mình về chứng chỉ PSM I nói với mình: “Bao giờ em tự tin nghĩa là em đã biết đủ để thi”.
Thực ra lúc quyết định làm bài test, mình vẫn chưa 100% tự tin. Nhưng mình nghĩ càng học chắc càng loạn, Scrum Guide đọc đi đọc lại cũng chỉ có từng đấy kiến thức, lúc pass Scrum Narrative Model Assessment là mình đi thi luôn. Trộm vía lúc trả kết quả mình đúng 79/80 câu.
Một số lời khuyên của mình khi thi:
Nên tìm không gian thật yên tĩnh để làm bài thi. Mình làm bài test tại nhà tầm tối muộn, lúc đó gia đình và hàng xóm đi ngủ hết nên mình có thể yên tâm không bị ai làm phiền.
Có thể ăn nhẹ trước khi thi. Bụng no thì dễ buồn ngủ còn bụng đói thì không đủ năng lượng cho não hoạt động.
Đừng dừng lại quá lâu cho một câu hỏi. Hệ thống thi PSM I hệt như Scrum Open, bạn có thể đánh dấu những câu còn đang phân vân. Tốt nhất nên hoàn thành đề trong khoảng 40 - 45 phút, sau đó dành 15 - 20 phút còn lại để làm nốt các câu đã đánh dấu và review lại bài.
Đọc kỹ câu hỏi trước khi làm, nhưng đừng nghĩ quá nhiều. Câu hỏi dù dễ hay khó cũng đều tuân theo Scrum Guide.
Một chút tâm linh: trước khi làm bài test, bạn có thể thắp hương xin ông bà tổ tiên phù hộ. Năng lượng của Tarot hay bói bài tây cũng không bằng “sức gánh” của các cụ đâu =)))
Chúc các bạn thành công vượt qua PSM I, cũng như các chứng chỉ khác. Ở bài tiếp theo, mình sẽ chia sẻ thêm về các thắc mắc mà bản thân (hoặc những người khác) gặp phải trong quá trình học cũng như sử dụng Scrum Framwork.
Một số nguồn được nhắc đến trong bài
Tài liệu
Scrum Guide: https://scrumguides.org/scrum-guide.html
Scrum Glossary: https://www.scrum.org/Resources/Scrum-Glossary
Scrum Narrative and PSM Exam Guide Book: https://drive.google.com/file/d/1_S5FebgEWTpwyV6UWvPv_79hJIEksmIE/view?usp=sharing
Scrum Resources: https://www.scrum.org/resources/resources-growing-scrum-master
Atlassian: https://www.atlassian.com/agile/scrum
Scrum Forum: https://www.scrum.org/forum/scrum-forum/44306/new-2020-scrum-guide-and-nexus-guide
Nexus Guide: https://www.scrum.org/resources/online-nexus-guide
Mock Test
Scrum Open: https://www.scrum.org/open-assessments/scrum-open
Product Owner Open: https://www.scrum.org/open-assessments/product-owner-open
Free PSM I Assessment: https://www.thescrummaster.co.uk/quizzes/professional-scrum-master-i-psm-i-practice-assessment/
Mlapshin: https://mlapshin.com/index.php/scrum-quizzes/sm-real-mode/
Nexus Open: https://www.scrum.org/open-assessments/nexus-open
Xin chúc mừng sốp ạ 🥹